تاريخ موسيقي جاز: عصر اركسترهاي بزرگ يا «بيگ بند»
پيش از همه بايد يادآوري كنيم كه «بيگ بند» نه دوره اي در موسيقي بلكه صرفاً رويكردي خاص در تعداد نوازنده ها و از آن رو "اركستراسيون" و تنظيم آهنگ هاست كه البته در دوره اي به عنوان شكل غالب موسيقي عامه پسند نيز ظاهر شده است، دوره اي كه به نام سويينگ پيشتر از آن صحبت كرديم.
از نظر فني به گروهي از نوازندگان جاز كه بيشتر از ده نفر باشند «بيگ بند» گفته مي شود كه معمولاً مركب از 3 ترومپت يا بيشتر، 2 ترومبون يا بيشتر و 4 ساكسفون يا بيشتر است. قسمت ريتم آن با مجموعه اي از پيانو، گيتار، بِيس و درامز (طبل) تكميل مي شود . «بيگ بند» براي دوستداران موسيقي جاز بيشتر تداعي گر عصر سويينگ است، هر چند قبل و بعد از آن هميشه اركسترهاي مخصوص رقصي وجود داشته اند كه در عين حال متمايل به موسيقي جاز هم بوده اند.
طريقۀ آرايش و نشستن اعضاي اركستر
در «بيگ بند» بداهه نوازي بر خلاف گروه هاي كوچك تر جاز (combo) وجود ندارد يا اين كه خيلي اندك و با گزينش تنظيم كننده يا رهبر اركستر در لحظات مشخصي به يكي از تك نوازان داده مي شود. در بسياري از «بيگ بند» هاي اوليه يك بخش سازهاي زهي (+ بانجو) نيز وجود داشته اما اين سازها در عصر سويينگ از تركيب اركسترهاي جاز، تقريباً براي هميشه، خارج شدند.
از ميان اولين اركسترهاي بزرگ محبوب تاريخ جاز مي توان به اركسترهاي پل وايتمن (به غلط و بي انصافي مشهور به "سلطان جاز") و بن پولاك اشاره كرد. از زمان اين اركسترها تا دهۀ 1950، افول اركسترهاي بزرگ جاز و غلبۀ تريوها، كوارتت ها و كوئينتت ها بر اين موسيقي، «بيگ بند» مانند يك دانشگاه عمل كرده و بعضي از بزرگ ترين نوازندگان تاريخ موسيقي را به ما بخشيده است.
چنانچه تمام سبك هاي مختلف موسيقي جاز را كه با «بيگ بند» نواخته شده، فهرست كنيم اهم ان بشرح زير خواهد بود :
بي باپ : ديزي گيلسپي
دورۀ كول (cool): جري موليگان، شورتي راجرز و گيل اوانز .
هارد باپ : جرالد ويلسون
دوره Free Jazz: سان را (Sun Ra)، البته كارهاي او بعد از دهه 1950.
و براي دوره jazz-rock و fusion : دان اليس و مينيارد فرگوسن.
جيمي لانسفورد
اركستر اركسترها؛ ادوراد كندي الينگتون
اركستر پل وايتمن، سلطان جاز
اركستر مدرن استن كنتون
يكي از آخرين اركسترهاي بزرگي كه هنوز فعال است: مينگوس بيگ بند
No comments:
Post a Comment