Wokingman's Dead: Now we play for life!

صفحۀ Workingman’s Dead از گروه Grateful Dead برای سال های متمادی در آغاز هجوم بی امان گرمای تیر که نفس کولرها بریده و جسم به لمیدن بی تابانه در کاناپه ای کهنه رضایت می دهد، به روی دستگاه پخش موسیقی می رفت و تا مدت های مدید – روزها و هفته ها – در آن جا خوش می کرد. این زیباترین اصواتي بود كه از زمان عقب نشینی راک اندرول پر سر و صدای سال های 1960 به نفع انواع دیگری از موسیقی های کهنه و ریشه دار آمریکایی – به خصوص کانتری و فولک – شنیده مي شد و به جای ورود به مغز از طریق گوش ها، با گرما و حرارت هوا و با اعجاب انگيزترين قطعات شنیده شده برای گیتار استیل/پدال از طریق خون در بدن گرمازدۀ تابستانی شنوندگان به حرکت در می آمد، در حالي كه هر تپش قلب، مانع از کم رمق شدن این تکاپو در وجود شنونده ای می شد که مسحور Dire Wolf باقی مانده است. راهی که این آلبوم تا رسیدن به خانه های ما طی کرد، راهی طولانی بود که برای مرور آن باید از دریچۀ چشم جری گارسیا به زندگی و موسیقی در آمریکای پايان دهۀ 1960 بنگریم.

Grateful Dead چهار سال بود که یکی از محبوب ترین گروه های سن فرانسیسکویی محسوب می شد و شهروندان اين مركز بزرگ Counterculture مي توانستند هر دم آن ها را بر صحنه ای کوچک یا بر بام خانه ای سن فرانسیسکویی ببينند، در حالي که بداهه های الکتریک "اسید" زده شان به اوجی باورنکردنی رسيده بود. قطعات تجربی و اجراهای پرشور Dead می توانست ساعت ها ادامه پیدا کند. در همین حال جک کرواک را می دیدید که از پله های خانۀ Dead بالا می رفت و با گشودن در میزبان، جری گارسیا، از او استقبال کرده و مهمانان دائمی این پاتوق دودزده و مملو از اصوات چندهزار واتی الکتریک، جنیس چاپلین و اولین ترکیب گروه Jefferson Airplane به دورش جمع می شوند تا پارتی 24 ساعتۀ دیوانه وار دیگری با گیتار جری و باب ویر، بیسِ فیل لِش، هارمونیکا و پیانو و صدای ران مك كرنن و دابل درام بیل کروتزمان و ميكي هارت آغاز شود. آن ها تا زمین نمی خوردند دست از نواختن بر نمی داشتند!

آلبوم های آنها تا آن زمان، سال ها جلوتر از نمونه های دیگری که به عنوان آلبوم تجربی می شناسیم، بود. از پینک فلویدهای حرّافانۀ سیدبارت تا فرانک زاپاهای ملال آور - زیر عنوان Mothers of invention - همه به نوعی مدیون تجربه های Dead در آلبوم های نخستین شان اند.

اما جری گارسیا که از گروه های Blue Grass بیرون آمده بود ادامۀ این راه را منتهی به تکرار و ملال دید، که خاصیت غایی موسیقی تجربی است. Dead یکی از اولین گروه هایی بود که تغییر لحن در موسیقی شان – كه از تب راك اندرول مدرن نيمۀ دهۀ شصت بيرون آمده بود - را ضروری دید. اين تغيير براي آن ها به معناي نوعی بازگشت به ریشه ها و آغاز سفری آهسته و استوار در موسیقی آمریکایی بود. در زمانی که شنوندگان موسیقی به بازخوانی بلوز آمریکایی توسط بلوندهای موبلند انگلیسی و ده هزار وات گیتار جیمی پیج تمایل پیدا می کردند، خانه نشین شدن باب دیلن در بیگ پینک ووداستاک، جدایی نیل یانگ از بوفالو اسپرینگ فیلد و شاید مهم تر از همه ضبط Workingman’s Dead ( و کمی بعد American Beauty) توسط گارسیا و دوستان نقطۀ اوج جدایی از نهضت سرسام گرفته ای بود که در فستیوال ووداستاک اوج خود و پایان خود را جشن و عزا گرفته بود (فراموش نکنیم که فیلم مایک وادلی از فستیوال با نمای زباله ها و ویرانی به پایان می رسد و فراموش نکنیم که همۀ رویاهای صلح و آزادی با ظاهر شدن 1969 در تقویم ها بخار شد و به هوا رفت.) آن ها برای چند ماه همه چیز را بوسیده و کنار گذاشتند و خدایا چه کنار گذاشتنی!

توضيح معنايي كه اين آلبوم براي گارسيا و دوستان داشته را بايد از زبان خودشان در قطعه اي كه يكي دو سال بعد با نام "جك استراو" ضبط كردند بشنويد:

We used to play for silver
Now we play for life

از لحظۀ شروع آلبوم با Uncle John’s Band مسحور زیبایی پاستورال مناظری که موسیقی خلق می کند خواهید شد. گیتار ریتم از کمی دور مقدمۀ سادۀ فولکی را آغاز می کند. جایی نزدیک به میکروفون جری با نُت های خالصش که مانند کریستال صیقل خورده اند وارد می شود. آواز با Three part harmony بی نقصی که برای سه صدای اصلی گروه، گارسیا (جلو و بالا)، باب ویر (وسط) و پيگ پِن (زیر) نوشته شده آغاز می شود:

Well the first days are the hardest days, don’t you worry anymore, 'Cause when life looks like easy Street, there is danger at your door.

احساسات پیچیدۀ این قطعۀ به ظاهر ساده ما را به سوی این فرض اساسی هدایت می کند که ساختارهای ساده و دقیق موسیقیایی هم چنان تأثیری ژرف تر از به این در و آن در زدن ها دارند. (من در همین روزها تجربۀ مشابهی را با جلی رول مورتون دارم و بعد از جلی، هر نُت و یا کلمۀ اضافه ای به نظرم روده درازی می آید.)

پس از آن High Time سر می رسد، یکی از آن نغمه های نیمه شب با جری در حال نواختن گیتار استیل که صدای او را تنها می توان کیهانی خواند. آهنگ هایی از این دست همیشه این گفتۀ رابرت هانتر (دوست و ترانه سرای جری گارسیا و ترانه سرای مشترک آخرین آلبوم دیلن) را به خاطرم می آورد که جری تا چه حد دلبستۀ آهنگ هایی غمگین و مالیخولیایی بود (شاهد آن اولین سولوی او خارج از ترکیب Dead با نا The Wheel که شاهکاری بی همتا از اندوه و مالیخولیاست)

یک کانتری ناب و زیباترین مقدمه ای که کسی با گیتار استیل برای یک قطعۀ ضبط شده اجرا کرده در Dire Wolf منتظر شماست. طنین آشنای آن در بار نخست افتادن سوزن روی تِرَک 3 به این خاطر است که یک سال بعد گارسیا همین پیش درآمد جادویی را برای آهنگ کرازبی استیلز نش و یانگ، Teach your children تکرار کرد، آهنگی که تا امروز یکی از بزرگ ترین "هیت" های این کوارتت اعلاء باقی مانده است.

برای این که قدرت بخش ریتم Dead را درک کنید New Speedway Boogie نمونه ای مناسب است، ضرباهنگی دقیق و محکم، دست مثل یک قطار بخار. یک قطعۀ کانتری دیگر به نام Cumberland Blues سر می رسد و نشان می دهد که یکی از پیشرو ترین گروه های موسیقی در آمریکای سال های 1960 تا چه اندازه می توان صدایی کهن داشته و چه قدر سرزنده به ریشه هایی بازگردد که راک اندرول در ابتدا از آن ها آغاز شده است. بخش آوازی دوصدایی گارسیا و ویر و اضافه کردن بانجو به بخش ریتم نتیجه ای فوق تصور داده است.

بلوزی ترین قطعۀ آلبوم Black Peter است که در آن گارسیا به گفتگویی با تاریکی شبانگاهی دربارۀ از دست رفتن معصومیت و مرگ دست می زند. استفاده از ارگ هاموند برای احضار آن حال و هوای دردناکی که در هر لحظۀ Black Peter احساس می شود، بی نظیر است.Easy Wind، تنها قطعۀ الکتریک آلبوم که فرصتی است برای شنیدن صدا و هارمونیکاي پيگ پن که خیلی زود از گروه کنار رفت و درگذشت. آلبوم با یکی از بزرگ ترین ضبط های راک اندرول (در واقع بهتر است بگوییم فولک/کانتری/بلوگرس/بلوز!) به پایان می رسد: Casey Jones.

اگر فستیوال اکسپرس، فیلم درجه یک باب اسميتون و فرانك چيتانوويچ، را ببینید و کیسی جونز را در آن جا روی مناظر چمنزارهای کانادا، قطارهای سریع السیر، ریک دانکو، جنیس، بادی گای و "کانیدیَن کلاب" بشنوید به پرواز درخواهید آمد اما اگر چنین نشد و هم چنان لمیده به روی کاناپۀ کهنه و در جدال با گرمائید یک بار دیگر صبر کنید تا سوزن به ابتدای صفحه باز گردد و دنیا یک بار دیگر با Uncle John’s Band به حرکت درآید.

Tracks

1. Uncle John's Band (Jerry Garcia / Robert Hunter)

2. High Time (Jerry Garcia / Robert Hunter)

3. Dire Wolf (Jerry Garcia / Robert Hunter)

4. New Speedway Boogie (Jerry Garcia / Robert Hunter)

5. Cumberland Blues (Jerry Garcia / Robert Hunter / Phil Lesh)

6. Black Peter (Jerry Garcia / Robert Hunter)

7. Easy Wind (Robert Hunter)

8. Casey Jones (Jerry Garcia / Robert Hunter)

Musicians

• Jerry Garcia - lead guitar, pedal steel guitar, vocals
• Bob Weir - guitar, vocals
• Phil Lesh - bass, vocals
• Pigpen (Ron McKernan) - keyboards, vocals
• Bill Kreutzmann - drums
• Mickey Hart - drums