History of Jazz: Third Stream

تاريخ موسيقي جاز

بخش هفتم – تِرد استريم

در 1961 گونتر شولر موسيقي Third Stream را موسيقي ناميد كه جايي در ميانۀ موسيقي جاز و موسيقي كلاسيك قرار گرفته است. او بيست بعد از اين تاريخ، در حالي‌كه هنوز تكليف موسيقي‌دانان و مورخان چندان با آن روشن نبود، فهرستي را طرح كرد از چيزهايي كه « Third Streamنيست» در واقع هدف او زدودن تصورات اشتباه از ماهيت اين موسيقي در ذهن شنوندگان بود:

الف – اين موسيقي جاز با سازهاي زهي نيست!

ب – اين موسيقي جازي نيست كه با سازهاي مخصوص موسيقي كلاسيك زده شود!

ج – اين موسيقي كلاسيكي نيست كه جازيست‌ها آن را بنوازند!

د – قضيه اين نيست كه عده‌اي كمي راول و شوئنبرگ قاطي آكوردهاي عجيب بي‌باپ بكنند يا برعكس!

ر – جاز در فرم يك «فوگ» نيست!

***

در طول بيشتر سال‌هاي دهه پنجاه ميلادي معدودي از آهنگسازان موسيقي جاز شروع به آميختن تكنيك‌هاي موسيقي كلاسيك غربي با موسيقي جاز نمودند گر چه در موسيقي «كول» قبلاً اتفاق‌هاي مشابهي افتاده بود كه نمونه آن ‌را در كارهاي دِيو بروبِك، نوازنده پيانو، مي‌توان مشاهده كرد. البته در اوايل قرن آهنگسازان ديگري مانند جورج گرشوين در rhapsody in blue و داروس ميلو در the creation of the word نيز اين تلفيق موسيقي جاز را با موسيقي كلاسيك تجربه كرده بودند.

در دهه‌هاي 1920 و 1930 نيز اصطلاح «جاز سمفونيك» بر سر زبان‌ها افتاد. دوك الينگون در سال 1935 آغاز به تصنيف آثار متعدد خود از جمله reminiscing , diminuendo in blue , crescendo in blue كرد كه همه آثاري اركسترال محسوب مي‌شوند. آهنگساز كلاسيك ايگور استراوينسكي نيز كنسرتوئي به‌نام Ebony concerto براي وودي هرمان نوازنده كلارينت تصنيف كرد. 

به crescendo in blue الينگتون، 1937، گوش كنيد:

نمونه‌هاي ديگري از كاوش‌ها تلفيق موسيقي كلاسيك و جاز را مي‌توان در اواخر دهه 1940 در آلبوم birth of cool مايلز ديويس ملاحظه كرد و هم‌چنين در صفحات كلود تورن‌هيل كه به‌وسيلۀ گيل اونز تنظيم شده بود.

در سال 1955 جان لوييس، پيانيست و آهنگساز بزرگ‌وار گروه «مدرن جز كوارتت»، تشكيلاتي را سازمان دادند كه «انجمن موسيقي جاز و كلاسيك» نام گرفت و آن‌ها توانستند موسيقي‌هائي را به اجرا درآورند كه تا آن‌زمان تقريباً هرگز شنيده نشده بود. آهنگسازان جاز و كلاسيك دور هم گرد آمدند و از هم آموختند و آثاري به اين ترتيب ساخته، اجرا و ضبط شد؛ از هنرمنداني مانند چارلز مينگوس، جورج راسل، جي جي جانسون و گونتر شولر.

رويكردهاي ديگري به سبك Third Stream به‌وسيله افرادي مانند بيل اونز رخ داد كه اركستر سازهاي زهي و استفاده از آثار كلاسيك باخ، فوره و شوپن را جزو آثار اجرايي‌شان در چارچوب بداهه‌نوازي‌هاي جاز قرار دادند. همين‌طور استن گِتز در صفحه معروف خود به‌نامِFOCUS بداهه نوازي‌هاي خود را با اركستري كه به وسيله ادي ساوتر تنظيم شده بود اجرا كرد.

به قطعه «پن» از آلبوم «فوكوس» استن گتز گوش كنيد:

بعضي «پيوريست‌ها» از اين تلفيق‌ها ناراضي‌اند و معتقند اين كار باعث از دست رفتن جوهره اصلي موسيقي جاز، بداهه‌نوازي، مي‌شود. اما هيچ‌كس نمي‌تواند منكر شود كه مجموعه‌اي درخشان از اين سبك، در صفحه‌هايي از دهه 1950 و اوايل دهه 1960 به يادگار مانده كه هيچ جازدوستي نمي‌تواند خود را از شنيدن آن‌ها محروم كند.

History of Jazz: Hardbop

تاریخ موسیقی جاز، بخش ششم

هـاردبـاپ

هاردباپ در اواسط دهه 1950 پا به عرصه وجود گذاشت و در دوره‌اي، يعني سال‌هاي 1955 تا 1970، شنونده‌هاي زيادي داشت. اين موسيقي ريشه‌هايي محكم در نهضت بي‌باپ داشت و در عين حال بسيار متأثر از موسيقي بلوز و گاسپل بود. موزيسين‌هاي هاردباپ ترانه‌هاي عامه‌پسند روز را به عنوان نقطه آغازين بداهه نوازي‌هاي پرشورشان، با تمپوهاي بالا، به‌كار مي‌بردند و در عين‌حال خود نيز به ساختن تصنيفاتي بكر و بديع توفيق حاصل كردند. به‌نسبت بي‌باپ، در هاردباپ ملودي‌ها اغلب ساده‌تر و پر احساس‌ترند و بخش ريتم فرصت بيشتري براي نمايش توانايي‌هاي خود دارد. تفاوت بين آن‌دو را نيز بايد در واقع يك‌جور تكامل منطقي به حساب آورد و حتي مي‌توان گفت كه هاردباپ در واقع بي‌باپ دهه 50 و 60 است. از طرف ديگر تاثير انجيل در اين موسيقي قابل ملاحظه است و اين‌طور به نظر مي‌رسد كه نوازندگان ساكسفون و پيانو كاملاً با فرم‌هاي اوليه بلوز و ريتم آن‌ها مانوس هستند. 

نوازندگاني مانند جان كولترين، جي جي جانسون، ساني راولينز و مايلز ديويس از تجارب گذشته‌شان در بي‌باپ براي اعتلاي هاردباپ به‌خوبي بهره گرفتند . نوازندگان ديگري مانند چارلي مينگوس، هورِيس سيلور و يا جيمي اسميت از موسيقي حزن انگيز انجيلي ري چارلز يا بانوي گاسپل، ماهليا جكسون، تاثير پذيرفتند. آرت بليكي و مكس روچ، دو طبال سرنوشت‌ساز موسيقي هاردباپ ريتم‌هاي موسيقي سنتي آفريقايي‌ها را به عنوان يكي از مؤلفه‌هاي هاردباپ مورد استفاده قراردادند. اگرچه هاردباپ با ضرب تندش بيشتر صحنه‌اي براي هنرنمايي سازهاي بادي، به‌خصوص ساكسفون تنور و ترومپت بود اما هم‌زمان يك سري تريوهاي درخشان (پيانو، باس، طبل) هم به‌وجود آمدند كه همان كوبندگي و انرژي لاينقطع گروه‌هاي بزرگ تر و همراه سازهاي بادي را داشتند. بهترين نمونه‌هاي اين دسته گروه‌هاي اسكار پيترسون و احمد جمال بودند.

در برخورد و تضاد با موسيقي كول، يعني موسيقي سفيدپوستان غرب آمريكا ژانر هاردباپ در ميان موزيسين‌هاي آفريقائي–امريكائي گسترش و تكامل پيدا كرد و در حقيقت به نوعي انعكاس تجارب سياه‌پوستان در شهرهاي شرقي آمريكا مانند نيويورك، فيلادلفيا و ديترويت بود.

كم‌كم از دل هاردباپ سبك ديگري بنام پست باپ بيرون آمد كه ضمن پذيرفتن بعضي از مشخصه‌هاي هاردباپ، تفحص در موسيقي آوان‌گارد را نيز در دستور خود گنجانده بود. چارلي مينگوس، همراه با اريك دالفي، با درهم آميختن معجوني از هاردباپ و بلوز، همراه با بداهه نوازي‌هاي آوان‌گارد، از رهروان واقعي پست باپ بودند.

هاردباپ با به حراج گذاشته شدن كمپاني بلونت (كه مهم‌ترين شركت مخصوص ضبط آثار هاردباپ بود) در انتهاي دهه 1960، مثل هرچيز ديگري، به انتهاي خط رسيد.

History of Jazz: Cool

تاریخ موسیقی جاز، بخش پنجم

کــول

*

در امتداد گسترش موسيقي «بی باپ» در دهۀ 1940 كه مركز آن عمدتاً نيويورك بود، «موسيقي ملايم تر و رمانتيك تري در اوایل دهه پنجاه به وسيله موزيسين هاي سفيد پوست جاز كرانه غربي آمريكا بوجود آمد كه به cool jazz شهرت پيدا كرد». جملۀ داخل گيومه كه در بيشتر تاريخ هاي سرسري جاز با آن برخورد مي كنيد داراي دو ايراد اساسي است. اول اين كه اين موسيقي نه فقط توسط سفيدها بلكه از همكاري مشترك موزيسين هاي جاز، سياه يا سفيد، حاصل شد و دوم اين كه پيش از مهاجرت از سراجبار بسياري از پيشگامان اين گونه به كاليفرنيا محل تولد اين موسيقي نيويورك بود.

Art Pepper, You'd be so nice

در آپارتمان گيل اونز، كه تقريباً در آن هميشه به روی موزیسین ها باز بود، مايلز ديويس، جري موليگان، جان لوييس، بيل اونز و ديگران دست به ابداعاتي در موسيقي جاز زدند كه در آن ريتم ها آرام تر و تأكيد روي ملودي بيشتر بود. شيوه هاي نواختن آن ها جايي بين بداهه نوازي پايان ناپذير باپ و ترنم موسيقي سويينگ قرار داشت. مسألۀ تنظيم (ارانژمان) در مكتب «کول» مجدداً اهميت گذشته خود را باز يافت و از ناموزوني و لحن قسمت هاي ضربي كاسته شد. حاصل اين دوران (1949) در آلبومي منتشر شد كه «تولد موسيقي كول» نام داشت. آلبوم زير نام مايلز درآمد و همۀ امتيازها نصيب او شد اما موليگان سال ها بعد ادعا كرد كه بخش مهمي از اين پروژۀ تاريخي، به ابداعات و ايده هاي او بر مي گردد.

با آن كه صفحه «تولد موسيقي كول» در ابتدا از نظر تجاري خيلي موفقيت آميز نبود اما شيوه و لحن سبك و تعزلي مايلز ديويس در نواختن ترومپت، نسلي از نوازندگان مانند شورتي راجرز، جك شلدون و چت بيكر را تحت تأثير قرار داد که پس از عصر سویینگ دوره جدیدی از محبوبیت در نزد عامه را برای موسیقی جاز رقم زد.

كول درست مثل بي باپي است كه بسيار آرام نواخته شود. هر چه باشد تمام آن موزيسين ها از زير دست كساني مانند چارلي پاركر بيرون آمده بودند و او خداي بسیاری از موسيقي دانان زمان خودش بود. در آن حال ( و صادقانه بگوييم در هر حال ديگري) بيرون ماندن از دايرۀ غول آساي نفوذ و تأثير برد درست مثل اين است كه كسي در كرۀ زمين بخواهد خود را از تابش خورشيد پنهان كند. بنابراين برخي مورخان كه كول را طغياني در برابر نخبه گرايي محض بي باپ دانسته اند به اين واقعيت مهم، كه برد در آن زمان بيشتر از هر كسي در سر نوازندگان و آهنگسازاني مانند مايلز ديويس به پرواز در مي آمد، بي اعتنا مانده اند. موزیسین دیگری که در شکل گیری صدای آرام و بی خیال و درونگرای «کول» نقشی انکارناپذیر داشت، لستر یانگ نوازنده ساکسفون تنور ارکسترهای سویینگ بود که از مدتی پیش از آغاز به کار دیویس و دیگران در قالب گروه های کوچک کارهایی ضبط کرده و امان شنوندگان را با صدای سحرانگیزش بریده بود.

با مهاجرت ناموفق مايلز و همزمان مهاجرت موفق آميز جري موليگان به غرب آمريكا، لوس آنجلس با هواي آفتابي و نواي اقيانوس به مركزي مناسب براي صداي آرام و خوش «کول» بدل شد. در همان زمان بود كه اركسترهايي كه از دوره سويينگ باقي مانده بودند مانند اركسترهاي وودي هرمان و استن كنتون عناصري از موسيقي كول را اخذ كرده و صداي اركسترهاي خود را براي شنوندگان تازه تعدیل کردند.

Chet Baker & Paul Desmond, Autumn Leaves

به اين موسيقي از آن جهت كه پيشگامان كليدي آن بيشتر نوازندگان استوديوئي و مركزيتشان در لس آنجلس بود، west coast jazz (جاز كرانه غربي) نيز مي گويند. نام های مهم این موسیقی عبارتند از: چت بیکر (ترومپت)، باب بروکمیر (ترومبون)، مانتی بادویگ (باس)، جون کریستی (آواز)، پل دزموند (ساکسفون آلتو)، مایلز دیویس (ترومپت)، جری مولیگان (ساکسفون باریتون)، تـَل فارلو (گیتار)، راس فریمن (پیانو)، استن گتز (ساکسفون تنور)، جیمی جیوفری (کلارینت و انواع ساکسفون)، جیم هال (گیتار)، چیکو همیلتون (درامز)، همپتون هاوز (پیانو)، پیت جالی (پیانو)، لی کانیتز (ساکسفون آلتو)، استن لیوی (درامز)، لو لیوی (پیانو)، شلی مان (درامز)، آرت پپر (ساکسفون آلتو و تنور)، شورتی راجرز (ترومپت)، هوارد رامسی (باس)، بیل پرکینز (ساکسفون تنور و فلوت)، باد شنک (ساکسفون آلتو و فلوت).

*

آلبوم های مهم کول

Art Pepper Art Pepper Meets the Rhythm Section 1957
Miles Davis Birth of the Cool 1956
Bud Shank Blowin' Country 1959
Howard Rumsey & the Lighthouse All-Star Howard Rumsey's Lighthouse All-Stars 1953
Barney Kessel Music to Listen to Barney Kessel By 1956
June Christy Something Cool 1955
Stan Getz Stan Getz and the Cool Sounds 1957
Victor Feldman Suite Sixteen 1955
Paul Desmond Take Ten 1963
Richie Kamuca Tenors Head on 1956
Shorty Rogers The Swinging Mr. Rogers 1955
Shelly Manne & His Men The West Coast Sound, Vol. 1 1955
Chet Baker Chet Baker & Crew 1956
Conte Candoli Conte Candoli Quartet 1957
Bob Cooper Coop! The Music of Bob Cooper 1958

History of Jazz: Bebop

تاريخ موسيقي جاز، بخش چهارم
بي باپ

جو هندريكس، خوانندۀ جاز به خاطر مي آورد وقتي بعد از پايان جنگ جهاني دوم با كشتي به خانه باز مي گشتند، راديوي كشتي در بين موسيقي هايي كه پخش مي كرد - معمولاً در ردۀ بني گودمن و گلن ميلر يا هر بيگ بند سفيد ديگري از آن دوران – ناگهان زد به راهي كه همۀ سربازان را از جايشان پراند، موسيقي عجيب و بي نهايت تندي كه در لحظۀ نخست شنونده را ميخكوب مي كرد يا او را به سختي مي آزرد. نام نوازندگان آن صفحه كه تاريخ موسيقي جاز را براي هميشه دگرگون كردند، چارلي پاركر و ديزي گيلسپي بود، سلاطين موسيقي مدرن كه براي دو دهۀ هر نوازنده اي كه در آن سرزمين ظاهر مي شد را به نوعي تحت تأثير خود قرار دادند.

ديزي گيلسپي و چارلي پاركر

ظهور موسيقي بي باپ در فاصله اوائل تا اواسط دهۀ 1940 بر بنياد و عنصر بداهه نوازي شكل گرفت. نه اين كه در گذشته بداهه وجود نداشت يا اين كه غول هايي مانند آرمسترانگ و بيسي از آن بي خبر بودند. كاملاً برعكس موزيسين هاي جواني مانند ديزي گيلسپي (نوازنده ترومپت)، چارلي پاركر (نوازنده ساكسفون آلتو) و باد پاول و تلانيوس مانك (نوازندگان پيانو) با الهام از نوازندگان خلاق و مبتكر دوره سويينگ مانند آرت تيتوم، كلمن هاوكينز و لستر يانگ بود به كاوش در زمينه يافتن مسيرهاي تازه و بديع در موسيقي جاز پرداختند. هدف آن ها طغيان در برابر شكل قراردادي و ملال آور اركسترهاي عصر سويينگ بود كه همه شان بدون استثناء از آن ها سربرآورده بودند.

رويدادهاي اجتماعي و اقتصادي نيز بدون شك در بوجود آوردن موسيقي بي باپ نقش اساسي داشت. چنانچه شروع جنگ جهاني دوم موجب فراخواندن بسياري از نوازندگان به خدمت سربازي گرديد و جوان ترها كه هنوز از نظر سني واجد شرايط خدمت زير پرچم نبودند در خانه تنها ماندند. چنين بود كه پاركر و گيلسپي و هم چنين رد رادني و استن گتز كه با آموزش زير نظر استاداني مانند جك تيگاردن، جي مك شان و ارل هاينز خود به مقام استادي – آن هم چه زودهنگام –رسيده بودند، پا به ميدان وسيع تجربه هاي مدرن در موسيقي گذاشتند.

Blue Monk by Monk Trio

ادامه جنگ بعلاوه باعث وضع ماليات هاي سنگين بر روي برنامه هاي تفريحي و نمايشي گرديد كه باعث كاستي گرفتن سالن هاي رقص و كاباره ها شد. از سوي ديگر تحريمي كه به وسيله اتحاديه موسيقيدانان در فاصله سال هاي 1942 تا 1944 روي كمپاني هاي صفحه پر كني اعمال گرديد موجباتي را فراهم آورد كه كلوپ هاي شبانه و عشرتكده هايي كه تازه بعد از نيمه شب داير ميشدند مانند مينتون، پاتوق و در واقع محل رشد و اشاعه گروههاي كوچك موسيقي بي باپ شوند و از اين رهگذر نوازندگاني مانند چارلي كريستين نوازنده گيتار و صد البته تلانيوس مانك نوازنده بزرگ پيانو پا به عرصه گذاشتند كه بدون توجه به حضور اركستهاي بزرگ و پر زرق و برق دوره سويينگ گروه هاي جمع و جور خود را حداكثر با 4 تا 6 نفر سر هم كرده و در بست در خدمت بداهه نوازي جمعي قرار مي گرفتند. نوازندگان بي باپ با به كار گرفتن موازين بلوز و ساختارهاي هارمونيكي سويينگ ملودي هاي مشهور را به صورتي تازه و بسيار پيچيده مي نواختند. ضرب و ريتم تند و هارموني غني را مي توان مشخصه اين مسير جديد در موسيقي جاز دانست و بنابراين ديگر اين موسيقي صرفاً براي رقصيدن نبود (و در بسياري موارد غيرقابل رقصيدن بود!) بلكه به مثابه هنري جديد پا به ميدان گذاشت و همين موضوع باعث شد كه در ابتدا با انتقادهاي نسبتاً شديدي مواجه شود زيرا هم تمپو (ضرب) آن براي رقصيدن بسيار تند بود و هم نغمه هاي ملوديك سادگي گذشته را نداشت.

اسكار پتيفورد، مكس روچ و جي جي جانسون

تفاوت اساسي اين موسيقي با موسيقي سويينگ در اين جاست كه تكنوازان به جاي بداهه نوازي بر پايه ملودي، روي آكورد ها به بداهه نوازي مي پرداختند. در موسيقي باپ به طور معمول اغلب با اولين آكورد ملودي به كنار گذاشته مي شد و اساس كار خود آكورد قرار مي گرفت. براي بداهه نوازي تكنواز و اين پرسش براي شنونده پيش مي آيد كه پس ملودي كجاست؟ اكثر گروههاي نوازنده در نوازندگي بسيار توانا بودند و مي توانستند پاساژهاي بسيار سريع و دشوار را در نهايت استادي بنوازند. شگفت آنكه موسيقي بي باپ كه روزي افراطي و راديكال قلمداد مي شد، شالوده و پايه اي براي تمام نوآوري ها و خلاقيت سبكهاي بعدي موسيقي جاز مدرن شد. بي باپ موسيقي شاعران، پرندگان، آتش و باد است. بي باپ روح مدرنيزم و بزرگ ترين پاسخي است كه در هنر به دگرگوني هاي برق آساي زمانه داده شده است، موسيقي كه هم از انفجار اتمي و هم از تولد جكسون پولاك خبر مي دهد. اگر كسي بي باپ را درك كند تمام جنبش هاي موسيقي جاز بعد از جنگ، تا به امروز، برايش معنا پيدا خواهد كرد.

احسان خوش بخت

فهرستي از مهم ترين موزيسين هاي بي باپ

Charlie Christian, guitar Kenny Clarke, drums Tadd Dameron, piano Kenny Dorham, trumpet Billy Eckstine, singer & bandleader Dizzy Gillespie, trumpet Dexter Gordon, tenor sax Wardell Gray, saxophone Al Haig, piano Milt Jackson, vibes J. J. Johnson, trombone Howard McGhee, trumpet Charles Mingus, bass Thelonious Monk, piano Fats Navarro, trumpet Charlie Parker, alto sax Oscar Pettiford, bass Bud Powell, piano Max Roach, drums Red Rodney, trumpet

اگر مي خواهيد قسمت قبل تاريخ جاز (بيگ بند) را دوباره مرور كنيد بايد به اين جا بازگرديد. قسمت بعد دربارۀ موسيقي كول خواهد بود

History of Jazz: Big Band

-->

تاريخ موسيقي جاز: عصر اركسترهاي بزرگ يا «بيگ بند»

پيش از همه بايد يادآوري كنيم كه «بيگ بند» نه دوره اي در موسيقي بلكه صرفاً رويكردي خاص در تعداد نوازنده ها و از آن رو "اركستراسيون" و تنظيم آهنگ هاست كه البته در دوره اي به عنوان شكل غالب موسيقي عامه پسند نيز ظاهر شده است، دوره اي كه به نام سويينگ پيشتر از آن صحبت كرديم.

از نظر فني به گروهي از نوازندگان جاز كه بيشتر از ده نفر باشند «بيگ بند» گفته مي شود كه معمولاً مركب از 3 ترومپت يا بيشتر، 2 ترومبون يا بيشتر و 4 ساكسفون يا بيشتر است. قسمت ريتم آن با مجموعه اي از پيانو، گيتار، بِيس و درامز (طبل) تكميل مي شود . «بيگ بند» براي دوستداران موسيقي جاز بيشتر تداعي گر عصر سويينگ است، هر چند قبل و بعد از آن هميشه اركسترهاي مخصوص رقصي وجود داشته اند كه در عين حال متمايل به موسيقي جاز هم بوده اند.

History of Jazz: Swing

سالن رقص ساووی، یکی از مهم ترین مراکز سویینگ در نیویورک

سویینگ

اگر تصور کنیم هر نوعی از موسیقی تنها در دوره ای به موسیقی روز و موسیقی محبوب عامۀ مردم تبدیل می شود و پس از آن فقط دوستداران خاص یا موسیقی شناسان مشعل آن را روشن نگاه می دارند، برای جاز این دوره "سویینگ" است و بس؛ محبوب ترین و پرطرفدارترین دورۀ جاز و تنها زمانی که جاز، جهان را به تسخیر خود درآورده بودند.

درست از زماني كه ركود بزرگ اقتصادي در حال پشت سر گذاشته شدن بود، تب رقص با Big Band ها در آمریکا بالا گرفت و به جنونی ملی بدل شد. اين موسيقي از طريق برنامه هاي راديوئي و ضبط و پخش گسترده صفحات موسيقي به سرعت به فرهنگ عامه نفوذ كرد و به یکی از نشانه های آن در دهۀ 1930 بدل شد.

History of Jazz: Early Jazz

دوستان عزیز؛ از این پس در این صفحات نوشتن یک تاریخچۀ بسیار مختصر و فشردۀ موسیقی "جاز" را آغاز می کنم، صرفاً برای این که مکملی بر نوشته های دیگر و اصطلاحاتی باشد که در آن ها مکرراً به کار گرفته شده است. اهل فن هزار و یک راه دیگر برای سردرآوردن از تاریخ این موسیقی دارند و این نوشته تنها برای آشنایی اولیه کارآمد خواهد بود. در انتهای هر مقاله سعی خواهم کرد فهرستی از نام های مهم آن دوره یا سبک را تنظیم کنم تا بتواند برنامه ای برای گوش سپردن به این اصوات باشکوه نیز باشد.  - احسان خوش بخت

موسیقی قبل از دوره پر طرفدار Swing را غالباً Early Jazz می نامند. سرچشمه و آبشخور اصلی این موسیقی قبل از آغاز قرن بیستم و در ناحیه نیواورلئان و اطراف آن شكل گرفت. نیواورلئان كه زادگاه موسیقی جاز شناخته می شود در ابتدای قرن به خاطر موقعیت جغرافیایی اش، كه بندر گاهی در ساحل رودخانه می سی سی پی است، مركز پر رونق تجارت بوده و در هم جوشی از اقوام و فرهنگ های گوناگون كه نفوذ و تأثیر موسیقی آفریقا، امریكای جنوبی و اسپانیا، ایتالیا و فرانسه باعث تولد موسیقی جاز و استیل نیو اورلئان شد. این تنها شهری است كه مادر یك گونه از موسیقی محسوب می شود و چه مادر عیاش و بزرگواری!

این موسیقی در درجۀ نخست برای تفریح و سرگرمی طبقه كارگر سیاه پوست به نوا در می آمد و البته كاركردهای عملی آن در رقص، رژه، مراسم تشییع جنازه و تدفین و رقص در میخانه ها و قمار خانه و فاحشه خانه ها بود.

تاریخ موسیقی نیواورلئان با راه افتادن ارکستر بادی بولدن در 1895 شروع شده و با تعطیلی منطقۀ "استوری ویل" در آن شهر - مرکز عیش و نوش و فساد و صدالبته جاز - به پایان می رسد. بهتر است بگوییم لااقل به آن شکل باشکوه و پر هیاهوی آن به پایان می رسد اما تا دهۀ 1960 بارها برای دست یافتن به آن احساس بدوی اما ناب روزهای نخستین این موسیقی به "احیای" خود دست می زند.

سازهای به کار رفته در ترکیب این گروه ها عبارتند از: کورنت یا ترومپت به عنوان ساز اصلی و پیانو، بانجو، توبا، گیتار و باس یا درامز.

اما فاجعه این است که از خداوندگاران کورنت در این دوران، به خصوص بولدون، هیچ چیزی ضبط نشده الا نامی در کتاب های تاریخ موسیقی و عکسی پیش از سردرآوردن بولدن از دیوانه خانه.

در سال 1917 یك گروه صد در صد سفید پوست با عنوان Original Dixieland Jazz Band اولین صفحۀ این نوع موسیقی به نام stable blues Livery را ضبط كرد.

در دهه 1920 شیكاگو به علت مهاجرت جمعیت زیادی از سیاه پوستان جنوبی كه دنبال كار و زندگی بهتری به شمال كشانده شده بودند، مركز جدیدی شد برای موسیقی جاز. همراه با این كوچ موسیقی دانان كوچه و خیابان، جلی رول مورتون (خواننده و نوازنده پیانو)، لوییز آرمسترانگ (كورنِت)، فردی كپارد (كورنت)، جو كینگ الیور (كورنت)، سیدنی بشه (كلارینت)، كید اوری (ترومبون) و ارل هاینز (پانو) آمریكا را به تسخیر درآوردند.

صفحات موسیقی این نوازندگان و برنامه هایی كه در كلوپ های شبانه اجرا می كردند جوانان سفید پوست زیادی را به خود جلب كرد كه بعدها خود اولین گروه های بزرگ جاز – متشكل از نوازندگان سفید یا تركیبی از سفیدها و رنگین پوستان - را تشكیل دادند افرادی مانند بیكس بایدربِك (نوازنده كورنت)، فرانك ترامبائور (ساكسفون) و پی وی راسل (كلارینت) و البته گروهی از موزیسین های شیكاگو بنام Austin high gang مركب از باد فریمن (ساكسفون) و جیمی مك پورتلند (كورنت) و دِیو تاف (درامز).

همزمان با گسترش محبوبیت جاز در شیكاگو این موسیقی راه خود را به كانزاس سیتی و نهایتاً نیویورك نیز پیدا كرد. پیش از دهه 1920 اجرای موسیقی جاز در نیویورك بیشتر در هتل ها و با اجرای قطعات رگتایم و گاهی والس همراه بود و شباهتی به سبك نیواورلئان نداشت. دهه 1920 - كه توسط اسكات فیتزجرالد عصر جاز لقب گرفت - مقارن بود با رشد و رونق اقتصادی در آمریكا، درست پیش از آن كه همه با سر به درون بحران اقتصادی سقوط كنند. پول، آداب و رسوم زندگی آمریكائیان را عوض كرده بود. جنگ جهانی اول به پایان رسیده بود و فرهنگ مدرن اروپایی با سربازان و هنرمندان به خانه باز می گشت. در این میان جاز "ساندترک" این عصر مدرن بود.

در اوائل دهه بیست بعضی صفحه های ضبط شده جاز در هارلم به فروشی باورنکردنی دست پیدا کردند (75000 عدد در یك ماه، آن هم فقط در محله هارلم) به فروش رسید و این امر باعث شد كه نهضت صفحه پر كنی تبدیل به یك كابوس چند میلیون دلاری شود. محلۀ تین پن الی در نیویورك (محله ترانه سرایان و آهنگ سازان بزرگ) و كمپانی های صفحه پر كنی به زودی روی این موج و مد جدید سرمایه گذاری كردند و خوانندگانی با ریشه های بلوز را به سوی ستاره شدن سوق دادند .

کمی بعد اعجوبه هایی مانند فتس والِر، دوك الینگتون و كمی بعد كنت بیسی به میدان آمدند تا موسیقی مناسبی با این عصر پر زرق و برق و مملو از اعجاب و تناقض خلق نمایند. همین زمان بود كه تب رقص چارلستون آمریكا، و از آن جا جهان را فتح كرد.

گسترش موسیقی جاز از مكتب سنتی نیواورلئان كه از 5 و حداكثر 10 نفر تشكیل میشد در تب جدید گسترش Big band ها را با خود آورد كه آغازگر دوره "سویینگ" شد.

نمی توان گونه های متفاوتی كه در خانوادۀ بزرگ جاز دهۀ 1920 وجود دارند را صرفاً در زیر عنوان نیواورلئان و یا دیكسی لند دسته بندی كرد.

تأثیر موسیقی این دهه بر تاریخ جاز و موسیقی مدرن بسیار غنی است. تاكید و تكیه تدریجی بر روی بداهه نوازی فردی در تقابل با بداهه نوازی جمعی به این دوران باز می گردد. جسارت در دادن نقشی پررنگ به سازهای بادی در "تنظیم" (ارانژمان) برای اركسترهای جاز نیز میراث همین دوره است.

پی وی راسل

لویی آرمسترانگ

جلی رول مورتون

باد فریمن

یک تشیع جنازه در نیواورلئان

ارکستر بادی بولدن

نقشۀ نیواورلئان در دهۀ 1920