تاریخ موسیقی جاز، بخش ششم
هـاردبـاپ
هاردباپ در اواسط دهه 1950 پا به عرصه وجود گذاشت و در دوره‌اي، يعني سال‌هاي 1955 تا 1970، شنونده‌هاي زيادي داشت. اين موسيقي ريشه‌هايي محكم در نهضت بي‌باپ داشت و در عين حال بسيار متأثر از موسيقي بلوز و گاسپل بود. موزيسين‌هاي هاردباپ ترانه‌هاي عامه‌پسند روز را به عنوان نقطه آغازين بداهه نوازي‌هاي پرشورشان، با تمپوهاي بالا، به‌كار مي‌بردند و در عين‌حال خود نيز به ساختن تصنيفاتي بكر و بديع توفيق حاصل كردند. به‌نسبت بي‌باپ، در هاردباپ ملودي‌ها اغلب ساده‌تر و پر احساس‌ترند و بخش ريتم فرصت بيشتري براي نمايش توانايي‌هاي خود دارد. تفاوت بين آن‌دو را نيز بايد در واقع يك‌جور تكامل منطقي به حساب آورد و حتي مي‌توان گفت كه هاردباپ در واقع بي‌باپ دهه 50 و 60 است. از طرف ديگر تاثير انجيل در اين موسيقي قابل ملاحظه است و اين‌طور به نظر مي‌رسد كه نوازندگان ساكسفون و پيانو كاملاً با فرم‌هاي اوليه بلوز و ريتم آن‌ها مانوس هستند.
نوازندگاني مانند جان كولترين، جي جي جانسون، ساني راولينز و مايلز ديويس از تجارب گذشته‌شان در بي‌باپ براي اعتلاي هاردباپ به‌خوبي بهره گرفتند . نوازندگان ديگري مانند چارلي مينگوس، هورِيس سيلور و يا جيمي اسميت از موسيقي حزن انگيز انجيلي ري چارلز يا بانوي گاسپل، ماهليا جكسون، تاثير پذيرفتند. آرت بليكي و مكس روچ، دو طبال سرنوشت‌ساز موسيقي هاردباپ ريتم‌هاي موسيقي سنتي آفريقايي‌ها را به عنوان يكي از مؤلفه‌هاي هاردباپ مورد استفاده قراردادند. اگرچه هاردباپ با ضرب تندش بيشتر صحنه‌اي براي هنرنمايي سازهاي بادي، به‌خصوص ساكسفون تنور و ترومپت بود اما هم‌زمان يك سري تريوهاي درخشان (پيانو، باس، طبل) هم به‌وجود آمدند كه همان كوبندگي و انرژي لاينقطع گروه‌هاي بزرگ تر و همراه سازهاي بادي را داشتند. بهترين نمونه‌هاي اين دسته گروه‌هاي اسكار پيترسون و احمد جمال بودند.
در برخورد و تضاد با موسيقي كول، يعني موسيقي سفيدپوستان غرب آمريكا ژانر هاردباپ در ميان موزيسين‌هاي آفريقائي–امريكائي گسترش و تكامل پيدا كرد و در حقيقت به نوعي انعكاس تجارب سياه‌پوستان در شهرهاي شرقي آمريكا مانند نيويورك، فيلادلفيا و ديترويت بود.
كم‌كم از دل هاردباپ سبك ديگري بنام پست باپ بيرون آمد كه ضمن پذيرفتن بعضي از مشخصه‌هاي هاردباپ، تفحص در موسيقي آوان‌گارد را نيز در دستور خود گنجانده بود. چارلي مينگوس، همراه با اريك دالفي، با درهم آميختن معجوني از هاردباپ و بلوز، همراه با بداهه نوازي‌هاي آوان‌گارد، از رهروان واقعي پست باپ بودند.
هاردباپ با به حراج گذاشته شدن كمپاني بلونت (كه مهم‌ترين شركت مخصوص ضبط آثار هاردباپ بود) در انتهاي دهه 1960، مثل هرچيز ديگري، به انتهاي خط رسيد.
No comments:
Post a Comment